a16z’nin 2022 kripto raporundan öne çıkan 7 başlık

Kaliforniya merkezli risk sermayesi şirketi a16z, “2022 Kripto Durumu” isimli bir rapor yayımladı. Bu 56 sayfalık rapor içerisinde inovasyon döngülerinden başlayarak birçok farklı konuya değinmiş olan a16z ekibinin, en çok da web3 konusunun üzerinde durduğunu görüyoruz.

Web3 neden önemli?

Özellikle raporu inceledikten sonra düşündüğümde, cevabı verilen en çok sorunun bu olduğunu fark ettim. Dolayısıyla bu başlıkla başlayıp, a16z’nin raporuna göre Web3’ün neden önemli olduğunu kısaca anlatacağım.

Web dünyasının uzmanlarca tanımlanan 2 evresi vardır. Bunlar herkesin bildiği gibi web1 ve web2.

Web1, sadece okuyabildiğimiz ve kullanıcı tarafından hiçbir kontrolün, desteğin veya eklemenin yapılamayacağı bir evreydi. Bu evrede ortaya çıkan sitelere örnek olarak ansiklopediler veya sadece haber okuyabildiğiniz siteleri verebiliriz.

Web2’ye geçtiğimizde ise aynı anda hem içerikleri tüketip, hem de içerik katkısı verebiliyorduk. Yani web2, kullanıcıları bu sürece dahil edebilmişti. Özellikle web2’ye geçişle birlikte, internet-teknoloji sektörü büyümüş, bu alanda hizmet sunan şirketler en çok değerlenen şirketler arasına girmişti.

Uzun süredir konuşulan ve birçok insanı heyecanlandıran web3 ise, web1 ve web2’nin aksine tüm kayıtların, bilgilerin ve değerin kullanıcılarla paylaştırılmış halidir. Dolayısıyla teoride daha çok güvenilir ve daha az sömürücü bir yapıdır.

Web3 içerisinde inşa edilen her şey, bir şirkete, devlete veya otoriteye bağlı olmak yerine kolektif bir yapıdadır. Topluluk, ürünün ve sistemin gerçek değerine sahiptir.

Özellikle web2 şirketlerinin, erken aşamalarında sisteme ve kullanıcılara dostane bir tavır ile yaklaşıp, günümüzde ise daha çok sömüren ve daha az işbirliği yapılabilen şirketlere dönüşmesi web2’de bir şeylerin yanlış gittiğini anlamamızı hızlandırdı.

Örneğin, ABD Başkanlık Seçimlerinde yaşanan “Cambridge Analytica olayları ve Facebook’un veri sızdırması” veya “Amazon Echo dinlenme olayları” bu tür yanlışlıkların ve sömürünün en büyük göstergesi oldu. Ülkemizde de maalesef sık sık veri ihlalleri haberlerini alıyoruz.

Tüm bu yaşanan sancılı ve kötü süreçler web3’e tüm insanlığın ihtiyacı olduğunu, yoksa web2 şirketlerin daha fazla oligopolist bir yapıya bürüneceklerini göstermiş oldu.

a16z, raporda tüm bunlardan direkt olarak bahsetmese bile, raporun ilk sayfalarında web2’nin ne kadar suistimal edilebilir olduğunu bu iki kategoriyle anlatıyor. Bunlardan birisi Çin, Rusya gibi ülkelerin toplum üzerinde kurmuş olduğu dijital otorite, diğeri ise yukarıda da bahsettiğim büyük teknoloji şirketlerin tekelleşmesi.

Bu iki seçenekten kaçışımızın yolunun, a16z raporuna göre web3’a geçiş olduğunu görüyoruz.

İnovasyon döngüleri var mı?

a16z, inovasyon döngülerinden bahsederken 4 farklı alanı incelemiş. Bu 4 farklı alanı grafiğe dökerken, bu alanların büyümesini 4 dalga üzerinden aktarmış. Bu 4 alan ise kripto paraların market büyüklüğü, geliştirici aktivitesi, startup aktivitesi ve sosyal medya aktivitesi. Bu grafiklerde, özellikle sosyal medya aktivitesiyle kripto paraların market büyülüğünü gösteren grafiklerde benzerliğin yüksek olduğunu görüyoruz.

Bu grafikler her ne kadar kaotik bir görüntüye sahip olsa da, bir düzen içerisinde büyüme gösterdiğini, ilgi ve yenilik arasında sürekli devam eden geri bildirimler sayesinde uzun vadeli büyümelerin sağlandığını iddia ediyor a16z.

Layer 1 zincirlerinde son durum nedir?

a16z’nin hazırladığı raporda Layer 1 zincirleri hakkında birçok veriye yer verildiğini görüyoruz. Özellikle Ethereum, Solana, Polygon, BNB Chain, Avalanche ve Fantom içerisinde bir karşılaştırma söz konusu.

Solana, en çok aktif adres ve işlem sayısına sahip ağ olurken, Andre Cronje’nin yakın zamanda ayrıldığı Fantom ise bu iki alanda zincirler arasında en sonda geliyor.

Bir başka grafikte ise Solana’nın en çok işlem sayısına sahip olmasına rağmen, işlem ücretleri için en az ödeme yapılan ağ olması dikkat çekiyor. En fazla ödeme yapılan ağ ise Ethereum. Solana’nın bu kadar az ücrete, bu kadar çok işlem yapabilmesine rağmen merkeziyetsiz olgusunu ne kadar zora soktuğunu Ethereum’un barındırdığı geliştirici sayısının Solana’dan 4 kat daha fazla olduğuyla görebiliyoruz.

Merkeziyetsiz finans ne durumda?

a16z, merkeziyetsiz finans (DeFi) alanına diğer alanlara nazaran daha az değinmiş, daha çok merkezi finans sitemiyle kıyas üzerinden aktarmaya çalışmış. Defi Llama üzerinden verdikleri veriye göre merkeziyetsiz finansın 100 milyar dolar değere sadece 2 yıl içerisinde ulaştığını görüyoruz. Bu veriyle birlikte DeFi, Amerika’da bir banka olsaydı, şu an 31. en büyük banka olacaktı. Büyüklüğünü daha iyi idrak edebilmemiz için bir örnek vermek gerekirse, American Express 28. sırada.

Stabil kripto paralar hakkında

a16z’nin stabil kripto paraları üçe ayırdığını görüyoruz. Bunlar, fiat bazlı, kripto bazlı ve algoritmik bazlı stabil kripto paralar olarak adlandırılmış. Kripto ve algoritmik bazlı stabil kripto paraları merkeziyetsizliğe en yakın seçenek olarak belirtirken, stabillik açısından fiat ve kripto bazlı stabil kripto paraları daha avantajlı olarak belirtmiş.

NFT’ler hakkında

NFT dünyası a16z raporuna göre hala erken aşamada. NFT’leri, profil resimleri, sanat ve müzik, oyun, fayda odaklı, sanal dünya olarak kategorize etmek seçilmiş. Aslında direkt olarak NFT sektörünün en çok kullanım alanları göz önünde bulundurulmuş diyebiliriz.

Ethereum üzerinde yapılan NFT satışlarının haftalık hacmine baktığımızda Ağustos 2021’de 4.7 milyar dolara kadar çıktığını görüyoruz. Verilen grafikte NFT satıcılarının, tüm tarihler arasında alıcılardan çok daha fazla olduğu bilgisi aslında bizlere halen NFT alanında gerçek bir FOMO yaşamadığımızı gösteriyor olabilir.

NFT dünyası üzerinden web2 şirketlerinin yayın platformlarıyla aldığı komisyon ücretlerine değinip, aslında web3 dünyasının komisyonlar açısından ne kadar çekici olduğu ortaya koyulmuş.

Ek olarak dijital üretim yapan insanların, platformlar üzerinden elde ettiği kazanç karşılaştırıldığında, Spotify eserlerini yayınlayan 11 milyon kişi, kişi başı ortalama 636 dolar, Youtube’ta 37 milyon kanal, kanal başına ortalama 405 dolar, Facebook’ta 2.91 milyar kullanıcı, kullanıcı başına ortalama 0.10 dolar kazanırken NFT dünyasında eserlerini yayınlayan 22.400 kişi, kişi başına ortalama 174.000 dolar kazanmış durumda.

DAO’lar hakkında

a16z’nin raporunda DAO’lara oldukça fazla alan ayrılmış. Bunun sebebini dünyanın içinden geçtiği ekonomik krizlerin biraz daha şirket yapılarıyla bağlantılı olması şeklinde yorumluyorum. Çünkü on yıllardır büyüyerek devam eden birçok şirket, geleneksel/adaletsiz yönetim ve şirket yapısı sebebiyle bozulmalara ve yozlaşmalara doğru ilerliyor. Tam bu noktada a16z’ye göre DAO’lar her türlü organizasyon için doğru bir yönetim biçimi sunabiliyor.

Özellikle 2021 Temmuz’dan beri DAO’ların hazinelerinde ciddi bir büyüme gerçekleşmiş ve toplam 10 milyar dolardan fazla hazine varlığına ulaşmışlar. Bu varlıkların büyük bir kısmı DAO’ların kendi token’ları üzerinden hesaplanan varlıklar.

Deepdao’nun verilerine göre 2021 Aralık ayına kadar tüm DAO’larda toplam 56 bin karar verilmiş ve 3.4 milyon adet oy kullanılmış.

a16z raporu hakkında genel görüş

a16z’nin hazırlamış olduğu raporunu genel olarak ele aldığımızda kripto paraların ve blok zinciri ekosisteminin gerçek dünyayı ciddi şekilde etkilemeye başladığını ve risk yönetim şirketleri de dahil birçok finans şirketinin hem canını sıktığını hem de ağzını sulandırdığını anlayabiliyoruz.

Özellikle kripto paralar, web3 ve layer1 teknolojileri için hala erken aşamada olduğumuz, 2031 ve 2033 yıllarında gerçek potansiyeline ulaşma ihtimali olduğunu a16z’nin raporunda görebiliyoruz.

Son olarak a16z’nin sunmuş olduğu rapor aslında bizlere gerçek dünyanın finans oyuncularının da, her ne kadar söylemlerinde bunu belirtmekten kaçınsalar dahi, kripto dünyasını yakından takip ettiğini gösteriyor.